Podejmując ważne decyzje w życiu rodziny, jak rozstanie, rozwód i późniejsza alimentacja, prawie nikt nie zastanawia się nad konsekwencjami podatkowymi takiej decyzji. Nierzadko również pełnomocnicy pomijają ten aspekt na poradzie prawnej, pomimo że może on mieć poważne konsekwencje finansowe. Warto zatem wiedzieć - kiedy od alimentów należy zapłacić podatek?  Czemu nie zawsze warto spieszyć się z rozwodem lub rozdzielnością majątkową?

Jedną z ważniejszych zasad podatkowych jest powszechność opodatkowania. Zasada ta oznacza, że trzeba zapłacić podatek od wszystkich dochodów, poza wyjątkami, które zostały wprost przez ustawodawcę wymienione w ustawach (przede wszystkim w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych). Nie inaczej jest zatem z alimentami. Skoro stanowią dochód, to zasadą jest, że od tego dochodu należy zapłacić podatek. Na szczęście od opodatkowania alimentów są wyjątki. 

Czy małżonek  (w czasie trwania małżeństwa) musi płacić podatek od alimentów?

To zależy.  W czasie trwania małżeństwa, małżonek nie dostaje stricte alimentów, ale tzw. środki na zabezpieczenie potrzeb rodziny. Podstawą prawną tych świadczeń (o charakterze alimentacyjnym) jest art. 27 k.r.o. Obowiązek ten powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa i gaśnie z chwilą jego ustania, orzeczenia separacji lub unieważnienia. Typowe alimenty na małżonka są dopiero po rozwodzie. Choć oba świadczenia są bardzo podobne, to zabezpieczeniem potrzeb rodziny można objąć potrzeby nie tylko małżonka, ale także innych członków rodziny, przede wszystkim wspólne dzieci. 

Zgodnie natomiast z art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, świadczenia na zabezpieczenia potrzeb rodziny oparte o art. 27 k.r.o. nie podlegają opodatkowaniu o ile małżonków łączy wspólność ustawowa małżeńska. 

Oznacza to, że rozdzielność pod kątem podatkowym nie jest opłacalna, choć niewiele osób bierze ten aspekt pod uwagę.

Jeśli ta rozdzielność już jest, pod kątem podatkowym należy dążyć do tego, by zabezpieczeniem potrzeb rodziny nie obejmowało wszystkich jej członków (przede wszystkim dzieci), tj. by kwoty te rozdzielić:

• na dzieci alimenty na podstawie art. 128 k.r.o. (jest szersze zwolnienie, o czym niżej)
• na małżonka świadczenie o charakterze alimentacyjnym na podstawie art. 27 k.r.o. 

Czy były małżonek (po rozwodzie) musi zapłacić podatek od alimentów?

Były małżonek nie musi płacić podatku tylko od alimentów nieprzekraczających 700 zł miesięcznie, jeśli obowiązek płacenia alimentów wynika z wyroku lub ugody sądowej. Wyższe alimenty są opodatkowane (od nadwyżki ponad 700 zł miesięcznie). 

Czy dzieci muszą płacić podatek od alimentów od rodziców?

Polski ustawodawca nie wprowadził górnej granicy wieku, od którego dzieci nie mogą już domagać się alimentów. Takie uprawnienie przysługuje tak długo, jak faktycznie dziecko nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Jest jednak granica wiekowa, po której od alimentów należy już zapłacić podatek.

Zasada jest taka, że wolne od podatku są alimenty na rzecz dzieci, które:

• nie ukończyły 25 roku życia,
• dzieci bez względu na wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymują zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną.

Wolne od podatku są również alimenty w wysokości nieprzekraczającej 700 zł miesięcznie (nawet na starsze dziecko), o ile podstawą ich wypłaty jest wyrok lub ugoda sądowa.  

Jeśli zatem ojciec lub matka przekazują studiującemu 26-latkowi środki na utrzymanie warto, żeby te alimenty wynikały były uregulowane sądownie.  Dzięki temu alimenty do kwoty 700 zł nie będą opodatkowane. 

Opodatkowanie alimentów od innych członków rodziny.

Obowiązek alimentacyjny obciąża nie tylko małżonków (były małżonków) oraz rodziców. Czasami to dzieci muszą płacić alimenty rodzicom. Są również sytuacje, kiedy obowiązek alimentacyjny obciąża rodzeństwo, albo osoby, które w przeszłości od darczyńcy otrzymały darowiznę. W takim wypadku uprawniony nie musi płacić podatku tylko od alimentów nieprzekraczających 700 zł miesięcznie. Warunkiem jest to, by obowiązek płacenia alimentów wynikał z wyroku lub ugody sądowej. 

Zdaję sobie sprawę, że organy podatkowe niezbyt aktywnie badają kwestię opodatkowania alimentów. Złożenie jednak nierzetelnego rozliczenia podatkowego (PIT) wiązać się może z odpowiedzialnością karno-skarbową. Dlatego analizując z klientami decyzje majątkowe, zawsze staram się uwzględniać również ewentualne konsekwencje podatkowe. 

 

 adw. Marta Rozwadowska - Kucka

 

Potrzebujesz więcej informacji skontaktuj się z Kancelarią. 

Możesz także skorzystać z Pomocy prawnej online.

Jeśli to, co napisałam było dla Ciebie interesujące lub może pomóc Twoim znajomym,  udostępnij artykuł na Fb. 

 

 

Ilustracja wprowadzenia Steve Buissinne z Pixabay